- μαγιόλικα
- Κεραμικό είδος από λεπτή πορώδη και πλαστική άργιλο, με την οποία κατασκευάζονται οικιακά σκεύη, πλακίδια και καλλιτεχνικά αντικείμενα, τα οποία αφού στεγνώσουν και αδιαβροχοποιηθούν με το σύστημα της εφυάλωσης, τοποθετούνται σε ειδικά καμίνια και ψήνονται σε υψηλή θερμοκρασία. Η χρησιμοποιούμενη άργιλος περιέχει συνήθως μικρή ποσότητα ανθρακικού ασβεστίου και οξειδίου του σιδήρου, η οποία με το ψήσιμο της δίνει ένα υποκίτρινο χρώμα, καθώς και μερικές άλλες ουσίες, που κατά το ψήσιμο δίνουν στη μάζα μια ρευστότητα αυξάνοντας τη συνοχή των υλικών.
Το πλάσιμο των σκευών γίνεται με τη βοήθεια του κεραμικού τροχού και άλλων ειδικών εργαλείων. Ο τροχός αποτελείται από ένα παχύ τραπέζι διατρυπημένο από έναν κατακόρυφο σιδερένιο άξονα στερεωμένο σε οριζόντιο βαρύ δίσκο, ο οποίος κινείται με το πόδι του τεχνίτη ή με ένα μικρό κινητήρα. Σε έναν άλλον, μικρότερο και επίσης οριζόντιο δίσκο, προσαρμοσμένο στον άξονα, τοποθετείται ανάλογη άργιλος, η οποία καθώς ο τροχός γυρίζει, πλάθεται με τα χέρια και αποκτά το επιθυμητό σχήμα. Αφού τα αντικείμενα πλαστούν και στεγνώσουν στον αέρα, τελειοποιούνται με εργαλεία ανάλογα με εκείνα των τορναδόρων του ξύλου. Τα συμπληρωματικά τμήματα (πόδια, λαβές, στόμια κ.ά.) πλάθονται χωριστά και προσκολλώνται στο κύριο σώμα όταν είναι ακόμα υγρό, με λάσπη από το ίδιο αργιλώδες μείγμα. Όταν το αντικείμενο διαμορφωθεί τελείως και στεγνώσει (συνήθως σε κλιβάνους με χαμηλή θερμοκρασία) καλύπτεται από ένα υαλώδες στρώμα, σμάλτο ή βερνίκι. Χρησιμοποιούνται βερνίκια διαφανή (από υαλώδεις ουσίες, οξείδια του μολύβδου κ.ά.), αδιαφανή ή χρωματιστά (από μεταλλικά οξείδια) και τοποθετούνται με εμβάπτισμα του αντικειμένου στο υγρό ή με επάλειψη. Το ψήσιμο της μ. πραγματοποιείται σε ειδικούς κλιβάνους. Δίνει αρκετή στερεότητα στα αντικείμενα, ώστε να μη σπάνε εύκολα, και τα αδιαβροχοποιεί. Η διακόσμηση της μ. γίνεται με διάφορους τύπους χρωμάτων (υαλοποιημένων ή μεταλλικών), που είτε αναμειγνύονται με την άργιλο και τη χρωματίζουν είτε τοποθετούνται στην επιφάνεια με πινέλο και σχηματίζουν τα διάφορα διακοσμητικά σχέδια. Για την ιστορία και τη διάδοση της καλλιτεχνικής μ., βλ. λ. κεραμική.
Στην πετρογραφία, ο όρος μ. υποδηλώνει ένα ασβεστολιθικό αργιλώδες υπόλευκο πέτρωμα, του οποίου τα θραύσματα παρουσιάζουν κογχοειδείς επιφάνειες.
Δείγμα μαγιόλικας, ασβεστολιθικού πετρώματος.
* * *ηείδος κεραμεικών κομψοτεχνημάτων, σκευών, αγγείων και πλακών με στιλπνή ζωγραφισμένη επιφάνεια ή με πλούσια ανάγλυφη διακόσμηση από σμάλτο.[ΕΤΥΜΟΛ. < ιταλ. majolika «τής νήσου Μαγιόρκας»].
Dictionary of Greek. 2013.